Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Metazoa (Animalia, Métazoaires, ou Animaux pluricellulaires), c'est-à-dire un cladogramme mettant en lumière les relations de parenté existant entre leurs différents groupes (ou taxa). Les points qui font l'objet de débats au sein de la communauté scientifique sont brièvement présentés avant la bibliographie.
À la suite d'un taxon, sa période d'apparition, quand elle est connue, peut être indiquée suivant la légende suivante : (Plé) : Pléistocène ; (Pli) : Pliocène ; (Mio) : Miocène ; (Oli) : Oligocène ; (Éoc) : Éocène ; (Pal) : Paléocène ; (Cré) : Crétacé ; (Jur) : Jurassique ; (Tri) : Trias ; (Per) : Permien ; (Car) : Carbonifère ; (Dév) : Dévonien ; (Sil) : Silurien ; (Ord) : Ordovicien ; (Camb) : Cambrien. De plus, pour plus de précisions si possible, (-) : inférieur ; (~) : moyen ; (+) : supérieur.
Le symbole ▲ renvoie à la partie immédiatement supérieure de l'arbre phylogénétique du vivant. Le signe ► renvoie à la classification phylogénétique du groupe considéré.
▲ └─o Metazoa ├─o Silicea │ ├─o Demospongiae ► │ └─o Hexactinellida ► └─o ├─o Calcarea ► └─o Epitheliozoa ├─o Homoscleromorpha └─o Eumetazoa ├─o Ctenophora ► └─o Planulozoa ├─o Cnidaria ► └─o ├─? Placozoa └─o Bilateria ├─o Orthonectida ├─o Acoela ► ├─o Nemertodermatida └─o Nephrozoa ├─o Deuterostomia │ ├─o Chordata ► │ └─o Xenambulacraria │ ├─o Xenoturbellida │ └─o Ambulacraria │ ├─o Hemichordata ► │ └─o Echinodermata ► └─o Protostomia ├─o Chaetognatha └─o ├─o Ecdysozoa │ ├─o Scalidophora │ │ ├─o Priapulida │ │ └─o │ │ ├─o Loricifera │ │ └─o Kinorhyncha │ └─o │ ├─o Nematozoa ou Nematoida │ │ ├─o Nematoda ► │ │ └─o Nematomorpha │ └─o Panarthropoda │ ├─o Tardigrada ► │ └─o │ ├─o Arthropoda ► │ └─o Onychophora └─o Spiralia ou Lophotrochozoa s.l. ├─? Rhombozoa ├─o Platyzoa │ ├─o │ │ ├─o Platyhelminthes ► │ │ └─o Gastrotricha │ └─o Gnathifera │ ├─o │ │ ├─o Syndermata ► │ │ └─o Micrognathozoa │ └─o Gnathostomulida └─o Lophotrochozoa s.s. ├─? Myzostomida ├─? Polyzoa ou Bryozoa s.l. │ ├─o Ectoprocta ou Bryozoa s.s. ► │ └─o Kamptozoa │ ├─o Cycliophora │ └─o Entoprocta └─o ├─o Mollusca ► └─o ├─? │ ├─o Nemertea ► │ └─o Annelida ► └─o Phoronozoa ou Brachiopoda ►
▲ └─o Metazoa ├─o Petalonamae ou Vendobionta s.s. (éteint) │ ├─o Erniettamorpha (éteint) │ │ ├─o Pteridiniidae (éteint) │ │ └─o Erniettidae (éteint) │ └─o Rangeomorpha (éteint) │ ├─o Rangeidae (éteint) │ └─o Charniidae (éteint) └─o ├─o Silicea ► └─o ├─o Calcarea ► │ └─o Epitheliozoa ├─o Homoscleromorpha ou Plakinidae ├─? Chancelloriida (éteint) └─o Eumetazoa │ ├─o Ctenophora ► │ └─o Planulozoa │ ├─o Cnidaria ► └─o ├─? Placozoa ou Trichoplacidae └─o Bilateria ├─o Orthonectida ou Plasmodigenea │ ├─o Rhopaluridae │ └─o Pelmatosphaeridae │ ├─o Acoela ► │ ├─o Nemertodermatida │ ├─o Ascopariidae │ └─o Nemertodermatidae │ ├─o Nemertodermatinae │ └─o Nemertinoidinae └─o Nephrozoa ├─o Deuterostomia │ ├─o Vetulicolia (éteint) │ │ ├─o Banffia (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Didazoonidae (éteint) │ │ └─o Vetulicolidae (éteint) │ └─o │ ├─o │ │ ├─? Yunnanozoa (éteint) │ │ │ │ │ └─o Chordata ► │ │ │ └─o Xenambulacraria │ ├─o Xenoturbellida │ └─o Ambulacraria │ │ │ ├─o Hemichordata ► │ │ │ └─o Echinodermomorpha │ ├─o │ │ ├─o Dinomischida (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Eldoniida (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Rotadiscida (éteint) │ │ └─o Paropsonemida (éteint) │ └─o │ ├─o Cambroclaves (éteint) │ └─o │ ├─o Heterostelea (éteint) │ ├─o Vetulocystidae (éteint) │ │ │ └─o Echinodermata ► │ └─o Protostomia ├─o │ ├─o Protoconodonta (éteint) │ └─o Chaetognatha │ ├─o Paucijaculum (éteint) │ ├─o Onesia (éteint) │ └─o Sagittoidea │ ├─o Pterokrohniidae │ ├─o Bathybelidae │ ├─o Krohnittellidae │ ├─o Hemispadella │ ├─o Calispadella │ ├─o Aphragmophora │ │ ├─o Sagittidae │ │ └─o Krohnittidae │ └─? Phragmophora │ ├─o Eukrohniidae et Heterokrohniidae │ └─o │ ├─o Pterosagittidae │ └─o Spadellidae └─o ├─o Ecdysozoa │ ├─o Scalidophora │ │ ├─o │ │ │ ├─o Ancalagon (éteint) │ │ │ └─o Fieldia (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Markuelia (éteint) │ │ ├─o Palaeoscolecida (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Priapulida │ │ │ ├─o Tubiluchidae │ │ │ └─o │ │ │ ├─o Maccabeidae │ │ │ └─o Priapulidae │ │ └─o │ │ ├─o Loricifera │ │ └─o Kinorhyncha │ │ ├─o Homalorhagida │ │ │ ├─o Pycnophyidae │ │ │ └─o Neocentrophyidae │ │ └─o Cyclorhagida │ │ ├─o Cateriidae │ │ ├─o Semnoderidae │ │ └─o Cyclorhagae │ │ ├─o Echinoderidae │ │ └─o Centroderidae │ └─o │ ├─o Nematozoa ou Nematoida │ │ │ │ │ ├─o Nematoda ► │ │ │ │ │ └─o Nematomorpha │ │ ├─o Nectonematidae │ │ └─o Chordioida │ │ ├─o Gordiidae │ │ └─o Chordodea │ │ ├─o Chordodidae │ │ ├─o Parachordodidae │ │ ├─o Chordodiolinidae │ │ └─o Paragordiidae │ └─o Arthropodomorpha │ ├─? Proarticulata ou Dipleurozoa (éteint) │ │ ├─o Dickinsoniidae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Yorgiidae (éteint) │ │ └─o Sprigginida (éteint) │ └─o Panarthropoda │ ├─o Luolishaniidae (éteint) │ ├─o Onychodictyidae (éteint) │ └─o │ ├─o │ │ ├─o Cheronychophora (éteint) │ │ │ ├─o Hallucigeniidae (éteint) │ │ │ ├─o Eoconchariidae ou Microdictyonidae (éteint) │ │ │ └─o Cardiodictyidae (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Xenusiidae (éteint) │ │ │ │ │ └─o Tardigrada ► │ └─o │ ├─o │ │ ├─? Kerygmachela (éteint) │ │ └─o │ │ ├─o Arthropoda ► │ │ │ │ │ └─o Dinocaria ou Radiodonta (éteint) │ │ ├─o Opabinida (éteint) │ │ └─o Anomalocarida (éteint) │ └─o │ ├─o Aisheaiidae (éteint) │ └─o Euonychophora ou Onychophora s.s. │ ├─o Tertiapatidae (éteint) │ ├─o Succinipatopsidae (éteint) │ └─? │ ├─o Helenodoridae (éteint) │ ├─o Peripatidae │ └─o Peripatopsidae └─o Spiralia ou Lophotrochozoa s.l. ├─o Rhombozoa │ ├─o Heterocyemida ou Conocyemidae │ └─o Dicyemida │ ├─o Dicyemidae │ └─o Kantharellidae ├─o Platyzoa │ ├─o │ │ ├─o Platyhelminthes ► │ │ │ │ │ └─o Gastrotricha │ │ ├─o Macrodasyida │ │ │ ├─o Dactylopodolidae │ │ │ ├─o Lepidodasyidae │ │ │ ├─o Macrodasyidae │ │ │ ├─o Planodasyidae │ │ │ ├─o Thaumastodermatidae │ │ │ └─o Turbanellidae │ │ └─o Chaetonotida │ │ ├─o Multitubulatina ou Neodasyidae │ │ └─o Paucitubulatina │ │ ├─o Chaetonotidae │ │ ├─o Dasydytidae │ │ ├─o Dichaeturidae │ │ ├─o Neogosseidae │ │ ├─o Proichthydidae │ │ └─o Xenotrichulidae │ └─o Gnathifera │ ├─o │ │ ├─o Syndermata ou Rotifera s.l. ► │ │ │ │ │ └─o Micrognathozoa │ └─o Gnathostomulida │ ├─o Filospermoidea │ │ ├─o Haplognathiidae │ │ └─o Pterognathiidae │ └─o Bursovaginoidea │ ├─o Paucidentulidae │ ├─o Conophoralia ou Austrognathiidae │ └─o Scleroperalia │ ├─o Agnathiellidae │ ├─o Clausognathiidae │ ├─o Gnathostomariidae │ ├─o Rastrognathiidae │ ├─o Problognathiidae │ ├─o Onychognathiidae │ ├─o Mesognathariidae │ └─o Gnathostomulidae └─o Lophotrochozoa s.s. ├─? Myzostomida │ ├─o Myzostomidae │ ├─o Cystimyzostomidae │ ├─o Pulvinomyzostomidae │ ├─o Asteriomyzostomidae │ ├─o Mesomyzostomidae │ ├─o Protomyzostomidae │ └─o Stelechopidae ├─? Polyzoa ou Bryozoa s.l. │ │ │ ├─o Ectoprocta ou Bryozoa s.s. ► │ │ │ └─o Kamptozoa │ ├─o Cycliophora ou Symbiidae │ └─o Entoprocta │ ├─o Loxosomatidae │ └─o Coloniales │ ├─o Loxokalypodidae │ └─o Stolonata │ ├─o Pedicellinidae │ └─o Barentsiidae ├─? Cribricyathea (éteint) │ ├─o Conoidocyathida (éteint) │ ├─o Cribricyathida (éteint) │ └─o Vologdinophyllida (éteint) ├─? Cloudinidae (éteint) ├─? Machaeridia (éteint) │ ├─o Hercollepadida (éteint) │ └─o Turrilepadida (éteint) └─o ├─o Kimberella (éteint) └─o ├─o Odontogriphus (éteint) └─o ├─o Mollusca ► └─o ├─o Halwaxiida (éteint) │ ├─o Siphogonuchitida (éteint) │ └─o Sachitida (éteint) │ ├─o Halkieriidae (éteint) │ └─o │ ├─o Orthrozanclidae (éteint) │ └─o Wiwaxiidae (éteint) └─o ├─? │ ├─o Nemertea ► │ └─o │ ├─? Canadia (éteint) │ │ │ └─o Annelida ► └─o ├─o Tannuolinidae (éteint) │ ├─o Phoronozoa ou Brachiopoda s.l. ► └─? ├─o Coleolida (éteint) ├─o Hyolithelminthes (éteint) │ ├─o Hyolithellidae (éteint) │ └─o Torellellidae (éteint) ├─o Paiutiida (éteint) ├─o Sabelliditida (éteint) ├─o Volborthellida (éteint) └─o Tommotiida (éteint) ├─o Mitrosagophora (éteint) ├─o Tommotiidae (éteint) └─o Lapworthellidae (éteint)
Requin pèlerin (Cetorhinus maximus, Chondrichthyes, Cetorhinidae) | Onychophora (forêt tropicale du Pérou) | ||