Introduction
Rame « Dosto » de la 1ère génération du S-Bahn zurichois franchissant le lac de Zurich sur la digue de Rapperswil
Les S-Bahn suisses sont les réseaux express régionaux (S-Bahn) de Suisse.
Le premier réseau a été mis en service le 27 mai 1990 pour l'agglomération zurichoise, la plus peuplée de Suisse.
Dans certains cas, de lourds travaux d'aménagement ont été nécessaires comme les percements des tunnels du Hirschengraben et du Zürichberg en ville de Zurich; pour d'autres, comme le réseau Express Vaudois, les infrastructures déjà existantes ont simplement été adaptées.
Carte des réseaux de
S-Bahn suisses, état décembre 2004
Réseau | Ville / agglomération | Mise en service | Nb lignes (en 2010) | Entreprises exploitantes | Communauté tarifaire |
S-Bahn Zürich | Zurich, Winterthour | 27 mai 1990 | 26 | CFF, BDWM, FB, SOB, SZU, Thurbo | ZVV |
S-Bahn Bern | Berne | 1995 | 12 | BLS, RBS | Libero |
Regio S-Bahn Basel | Bâle | 1997 | 5 | CFF, SBB GmbH (D), TER Alsace | TNW |
S-Bahn St. Gallen | Saint-Gall | 2001 | 11 | AB, SOB, Thurbo | Ostwind |
Réseau Express Vaudois | Lausanne | 2004 | 7 | CFF | Mobilis |
S-Bahn Luzern | Lucerne | 2004 | 10 | CFF, BLS, Zb | Passepartout |
S-Bahn Canton Ticino | Bellinzone, Lugano | 2004 | 4 | FLP, TiLo | CTM Arcobaleno |
Stadtbahn Zug | Zoug | 2004 | 2 | CFF | TVZG |
S-Bahn Aargau | Aarau | 2008 | 6 | CFF, AAR | A-Welle |
Rhône Express Régional | Genève | 1994 | 2 | CFF | Unireso |
Relations S-Bahn
S-Bahn Zürich
Service diurne
RABe 514 (Rame « Dosto » de la 2ème génération) à proximité d'Effretikon
Forchbahn (S18) à Zurich Stadelhofen
Plan du réseau (PDF)
- S 2 Effretikon – Zurich-Flughafen – Zürich HB – Ziegelbrücke
- S 3 Aarau – Mellingen – Dietikon – Zürich HB – Effretikon – Pfäffikon ZH – Wetzikon
- S 4 Zürich HB – Adliswil – Sihlwald (SZU Sihltalbahn)
- S 5 Niederweningen/Rafz – Oberglatt – Zürich HB – Zürich Stadelhofen – Uster – Pfäffikon SZ
- S 6 Baden – Regensdorf – Zürich HB – Uetikon
- S 7 Winterthur – Kloten – Zürich HB – Zürich Stadelhofen – Meilen – Rapperswil
- S 8 Winterthur – Wallisellen – Zürich HB – Pfäffikon SZ
- S 9 Zug – Affoltern am Albis – Zürich HB – Uster
- S 10 Zürich HB – Uetliberg (SZU Uetlibergbahn)
- S 11 Zürich HB – Zürich Stadelhofen – Stettbach – Winterthur (service accéléré)
- S 12 Brugg – Zurich HB – Winterthur – Seuzach/Seen
- S 13 Wädenswil – Samstagern – Biberbrugg – Einsiedeln (Südostbahn)
- S 14 Zürich HB – Wallisellen – Uster – Wetzikon – Hinwil
- S 15 Affoltern am Albis – Zürich HB – Uster – Rapperswil
- S 16 (Thayngen – Schaffhausen – Winterthur –) Zurich-Flughafen – Zürich HB – Herrliberg – Feldmeilen (– Meilen)
- S 17 Dietikon – Bremgarten – Wohlen (Bremgarten-Dietikon-Bahn)
- S 18 Zürich Stadelhofen – Forch – Esslingen (Forchbahn)
- S 21 (Zürich HB) – Thalwil – Zug
- S 22 Bülach – Schaffhausen – Singen (Thurbo)
- S 24 Zürich HB – Thalwil – Horgen
- S 26 Winterthur – Bauma – Rüti ZH – Rapperswil
- S 29 Winterthur – Stein am Rhein (Thurbo)
- S 30 Winterthur – Frauenfeld (– Romanshorn – Rorschach) (Thurbo)
- S 33 Winterthur – Andelfingen – Schaffhausen (Thurbo)
- S 35 Winterthur – Wil SG (Thurbo)
- S 40 Rapperswil – Pfäffikon SZ – Samstagern – Einsiedeln (Südostbahn)
- S 41 Winterthur – Bülach – Zurzach – Waldshut (Thurbo)
- S 55 Niederweningen – Oberglatt
Service nocturne (Nachtnetz)
S-Bahn en livrée spéciale « Nachtnetz »
Plan du réseau (PDF)
- SN1 Winterthur – Zürich HB – Baden – Lenzburg (– Aarau)
- SN3 Winterthur – Schaffhausen (– Stein am Rhein) (Thurbo)
- SN4 Zürich HB – Langnau-Gattikon (SZU)
- SN5 Bülach – Zürich HB – Uster – Rapperswil
- SN7 Bassersdorf – Zürich HB – Stäfa
- SN8 Zürich HB – Thalwil – Pfäffikon SZ – Lachen
- SN9 Zürich HB – Affoltern am Albis (– Zug)
- SN18 Zürich Stadelhofen – Egg (Forchbahn)
- SN Winterthur – Bülach – Schaffhausen – Singen (Hohentwiel) (Thurbo)
S-Bahn Bern
RBDe 566 ex-RM
Plan du réseau (PDF)
- S 1 Fribourg – Flamatt – Bern – Münsingen – Thun
- S 2 Laupen – Flamatt – Bern – Konolfingen – Langnau i.E.
- S 3 Biel/Bienne – Bern – Belp
- S 4 Langnau i.E. – Burgdorf – Zollikofen – Bern – Belp – Thun
- S 44 (Sumiswald-Grünen – Ramsei –) / (Solothurn-Wiler –) Burgdorf – Bern Wankdorf – Bern – Belp – Thun
- S 5 Bern – Kerzers – (Neuchâtel) / (Murten – Payerne)
- S 51 Bern – Bümpliz Nord – Brünnen
- S 52 Bern – Rosshäussern – Kerzers (– Ins – Neuchâtel)
- S 6 Bern – Schwarzenburg
- S 7 Bern – Worblaufen – Worb Dorf (RBS)
- S 8 Bern – Zollikofen – Jegenstorf (– Solothurn) (RBS)
- S 9 Bern – Worblaufen – Unterzollikofen (RBS)
Regio S-Bahn Basel
Service diurne
Flirt à la
gare badoise de Bâle Waldenburgbahn
Plan du réseau (PDF)
- S 1 Mulhouse – Basel SBB – Rheinfelden – Stein-Säckingen – Frick / Laufenburg (Grüne Linie / ligne verte)
- S 3 Porrentruy – Delémont – Laufen – Basel SBB – Liestal – Sissach – Olten (Jurabahn - Hauensteinlinie)
- S 5 Weil am Rhein – Lörrach – Steinen (Gartenbahn)
- S 6 Basel SBB – Basel Bad Bf – Riehen – Lörrach – Steinen – Schopfheim – Zell im Wiesental (Wiesentalbahn)
- S 9 Sissach – Läufelfingen – Olten (Alte Hauensteinlinie)
- RE Basel Bad Bf – Weil am Rhein – Müllheim – Freiburg im Breisgau
- RB Basel Bad Bf – Waldshut par la rive allemande du Rhin
- WB Liestal – Waldenburg (Waldenburgbahn)
Service nocturne (Nachtnetz)
Plan du réseau (PDF)
- SN1 Basel SBB – Rheinfelden – Möhlin (– Frick – Brugg AG)
- SN2 Basel SBB – Liestal – Gelterkinden (– Olten)
- SN3 Basel SBB – Laufen (– Delémont)
S-Bahn St. Gallen
GTW 2/6 de Thurbo
- S 1 Wil SG – St. Gallen – Heerbrugg – Altstätten
- S 2 Herisau – St. Gallen – Heerbrugg
- S 3 St. Gallen Haggen – St. Gallen – Romanshorn – Kreuzlingen – Schaffhausen
- S 4 St. Gallen – Herisau – Wattwil – Uznach (Südostbahn)
- S 5 St. Gallen – Bischofszell – Weinfelden (Bischofszellerbahn)
- S 6 St. Gallen – St. Gallen Haggen (Südostbahn)
- S 7 Rorschach – Romanshorn – Weinfelden (Thurbo)
- S 8 (Schaffhausen –) Kreuzlingen – Romanshorn – Rorschach (Thurbo)
- S 9 Wil SG – Wattwil – Nesslau-Neu St. Johann (Thurbo/Südostbahn)
- S 11 St. Gallen – Gais – Appenzell (Appenzeller Bahnen)
- S 12 St. Gallen – Speicher – Trogen (Trogenerbahn)
Réseau Express Vaudois
RBDe 560 du REV
Train des Vignes (ligne S31) à Vevey
Prospectus REV (PDF), plan du réseau en page 3
- S 1 Yverdon-les-Bains – Chavornay – Cossonay – Renens VD – Lausanne – Cully – Vevey – Montreux – Villeneuve
- S 2 Vallorbe – La Sarraz – Cossonay – Renens VD – Lausanne – Puidoux-Chexbres – Palézieux
- S 3 Allaman – Morges – Renens VD – Lausanne – Vevey – Montreux – Villeneuve (– Aigle – Bex – St-Maurice)
- S 4 Morges – Renens VD – Lausanne – Puidoux-Chexbres – Palézieux
- S 11 Yverdon-les-Bains – Chavornay – Cossonay – Renens VD – Lausanne
- S 21 Lausanne – Puidoux-Chexbres – Palézieux – Moudon – Payerne
- S 31 Puidoux-Chexbres – Chexbres-Village – Vevey (Train des Vignes)
S-Bahn Luzern
Plan du réseau (PDF)
- S 1 Luzern – Rotkreuz – Zug – Baar
- S 3 Luzern – Arth-Goldau – Brunnen
- S 4 Luzern – Stans (Zentralbahn ex-LSE)
- S 5 Luzern – Sarnen – Giswil (Zentralbahn ex-Brünig)
- S 6 Luzern – Wolhusen – Willisau – Huttwil – Langenthal
- S 7 Trubschachen – Entlebuch – Wolhusen – Willisau (– Huttwil – Langenthal)
- S 8 Sursee – Zofingen – Olten
- S 9 Luzern – Hochdorf – Lenzburg (Seetalbahn)
- S 18 Luzern – Emmenbrücke – Sempach – Sursee
- S 31 Arth-Goldau – Rothenthurm – Biberbrugg (Südostbahn)
S-Bahn Canton Ticino
Flirt TiLo près de Magadino
Plan du réseau (PDF)
- S 10 Biasca – Castione-Arbedo – Bellinzona – Lugano – Chiasso – Albate-Camerlata (Italie)
- S 20 Bellinzona – Locarno
- S 30 Bellinzona – Luino (Italie)
- S 60 Lugano – Ponte Tresa (FLP)
Stadtbahn Zug
Flirt du Stadtbahn de Zoug
Plan du réseau
- S 1 Baar – Zug – Cham – Rotkreuz (– Luzern)
- S 2 Zug – Walchwil – Arth-Goldau (– Erstfeld)
S-Bahn Aargau
Be 4/8 de l'AAR
Plan du réseau (PDF)
- S 14 Menziken – Suhr – Aarau – Oberentfelden – Schöftland (AAR bus+bahn)
- S 23 Langenthal – Olten – Aarau – Lenzburg – Brugg AG – Baden
- S 26 Aarau / Othmarsingen – Wohlen – Muri AG – Rotkreuz
- S 27 Baden – Turgi – Koblenz – Waldshut / Bad Zurzach
- S 28 Zofingen – Oberentfelden – Suhr – Lenzburg
- S 29 (Langenthal – Olten –) Aarau – Wildegg – Brugg AG – Turgi
Rhône Express Régional
Bem 550 à Genève Cornavin
Le « Rhône Express Régional » n'est pas à proprement parler un S-Bahn, mais les cinq motrices Bem 550 (construites par Vevey Technologies en 1994, similaires aux rames du TSOL) arborent fièrement le sigle RER stylisé. On peut donc estimer qu'il s'agisse d'un petit réseau express régional... (D'ailleurs, S-Bahn en langue allemande peut signifier RER en français !)
Le véritable RER genevois verra le jour avec l'achévement du CEVA.
- Genève Cornavin – La Plaine (– Bellegarde)
- Lancy-Pont-Rouge – Genève Cornavin – Versoix – Coppet
Sur les autres projets Wikimédia :